19 October 2014

ترانه‌های برنده‌ی نوبل ادبیات

پاتریک مودیانو برنده‌ی جایزه‌ی ادبیات نوبل امسال گذشته از رمان‌هایش که جایزه را نصیبش کرد، ده‌ها ترانه ‏هم سروده‌است که خوانندگان معروف فرانسوی اجرایشان کرده‌اند. یکی از این خوانندگان فرانسواز ‏هاردی‌ست که چهار ترانه از آن میان خوانده‌است.‏

یکی از این ترانه‌ها که در نوجوانی‌های من بارها و بارها از رادیو پخش می‌شد، «سان‌سالوادور» بود. ‏من بی آن‌که کلمه‌ای از آن را بفهمم، از ملودی آن و صدای نرم و دلنشین فرانسواز هاردی لذتی ‏بی‌پایان می‌بردم.‏



سان‌سالوادور، و ترانه‌هایی دیگر با شعر مودیانو و صدای فرانسواز هاردی: 1، 2، 3.‏

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏

12 October 2014

از جهان خاکستری - 107‏

دکتر سموخا در جشن هشتادسالگی‌اش،
فوریه 2008‏
تاکنون تنها یک راه خروج از شوروی برای ما وجود داشت: داشتن دعوت‌نامه‌ای از برلین غربی، ‏سفر به برلین شرقی و عبور از ایستگاه متروی "فریدریش اشتراسه" به برلین غربی، و سپس ‏تقاضای پناهندگی از آلمان غربی. این راه با جان‌بازی‌های اشکان (حسن تشکری) گشوده شده‌بود.‏

اما اکنون راه تازه‌ای برای رسیدن به سوئد هم پیدا شده. برای این کار باید با همان دعوت‌نامه‌ی ‏برلین غربی تا ورشو پایتخت لهستان رفت، و آن‌جا با ارز خارجی بلیت رفت‌وبرگشت هواپیما به ‏استکهلم خرید. شرکت هواپیمایی لهستان برای بلیت رفت‌وبرگشت به سوئد، که با ارز غربی ‏پرداخت شود، شرط ویزا ندارد.‏

چند تن از آشنایان توانسته‌اند خود را به سوئد برسانند. اما ارتباط با جهان بیرون از این دیار آسان ‏نیست. همان فردای ورودمان به مینسک اکبر شاندرمنی، این حزبی ‏کهن‌سال که به سرپرستی ‏موقت ما 200 پناهنده گمارده شده‌بود، بر سکوی کوتاه کنار پلکان ورودی ساختمان ‏شماره 4 ایستاد ‏و در سخنرانی پرشوری گفت: «رفقا! گرچه حصارى پيرامون این ساختمان و این محله نيست‌، ‏اما تا ‏مقامات محلی موافقت نکرده‌اند‌، ما اجازه نداريم به شهر برويم‌. رفقا‌! هر‏کس به شهر و به اداره‌ی ‏پست ‏برود و نامه به خارج بفرستد‌، يا با تلفن با جايى تماس بگيرد‌، خائن به حزب است‌! من هرگز ‏اين کار را نخواهم ‏کرد!» کسی هشدار او را به گوش ‏نگرفت. بسیاری، پنهان و آشکار، نامه به اروپا ‏فرستادند و کسانی تلفن‌خانه‌ها و راه تلفن زدن به خارج را پیدا ‏کردند. برای تلفن زدن به خارج باید به ‏یکی از سه یا چهار تلفن‌خانه‌ی شهر می‌رفتیم، شماره‌ی مقصد را به ‏دختران تلفنچی می‌دادیم، ‏می‌گفتیم که چند دقیقه می‌خواهیم حرف بزنیم، هزینه‌ی ارتباط را می‌پرداختیم، و در ‏انتظار ‏می‌نشستیم تا ما را به یکی از باجه‌ها فراخوانند. بهای هر دقیقه گفت‌وگوی تلفنی با اروپا 3 روبل ‏بود. ‏یعنی دستمزد یک روز یک پزشک یا مهندس تازه‌کار: برای یک دقیقه!‏

و نامه‌نگاری: دریافت نامه به نشانی خانه‌هایمان کوششی بیهوده بود، زیرا پستچی همه‌ی نامه‌ها ‏را به ‏نگهبان ساختمان می‌داد، و نگهبان همه را به محمدتقی موسوی، عضو کهن‌سال فرقه‌ی ‏دموکرات آذربایجان، ‏مسئول جانشین اکبر شاندرمنی می‌داد، او همه را باز می‌کرد و می‌خواند و ‏بسیاری را هرگز به صاحبانشان ‏نمی‌رساند. برخی از ساکنان ساختمان نشانی محل کار خود را به ‏دوستانشان دادند به این امید که نگهبان ‏ساختمان و موسوی را دور بزنند، اما بارها پیش آمد که ‏موسوی یا دکتر احمد (مسئول کمیته‌ی حزبی ‏مینسک) در خانه را زدند و نامه‌های به نشانی محل ‏کار را در پاکت‌هایی باز شده، دم در خانه تحویل دادند!‏

با خواهش و تمنا و ریش گرو گذاشتن توانسته‌ام در اداره‌ی پست محله‌مان "یوگو زاپاد" یک صندوق ‏پستی ‏اجاره کنم. البته نامه‌های این صندوق را نیز بی‌گمان "برادر بزرگ"تری می‌خواند، اما چاره‌ی ‏دیگری نیست.‏

با وجود بی‌پولی شدید چند بار به آشنایان تلفن می‌زنم و راه و چاه را و شرایط زندگی و پناهندگی را ‏در سوئد می‌پرسم. چیزهایی که درباره‌ی سوئد می‌گویند‏ و در نامه‌ها می‌نویسند در مجموع بهتر از چیزهایی‌ست که ‏درباره‌ی آلمان می‌گویند. اما صلیب سرخ بلاروس و اداره‌ی "آویر" پیوسته مانع‌های تازه‌ای بر سر راه ‏ترک شوروی می‌تراشند. اکنون نیز میزان ارز مجاز همراه مسافر را نصف کرده‌اند. با این مقدار ارز ‏دیگر نمی‌توان در ورشو بلیت برای استکهلم خرید. اینان گویا نمی‌فهمند که با ایجاد محدودیت‌های ‏بیشتر باعث می‌شوند که ما خفقان بیشتری احساس کنیم و برای رفتن مصمم‌تر شویم. اکنون دیگر ‏شرایط چهل سال پیش نیست که ما را مانند صدها تن از اعضای فرقه‌ی دموکرات آذربایجان با ‏وعده‌ی بازگشت به ایران به واگون‌های دربسته‌ی قطار سوار کنند و هزاران کیلومتر دورتر، در اعماق ‏سیبری پیاده کنند. اکنون دوران گارباچوف است با سیاست‌های "نوسازی" و "فاش‌گویی".‏

چه کنم؟ در ورشو ارز از کجا بیاورم؟ نه، نمی‌شود. باید بکوشم که همین‌جا تبدیل کنم. اما چگونه؟ از ‏کجا؟ با خودم قاچاق کنم؟ از کجا بیاورم؟ نه، اهلش نیستم.‏

برخی از ما ایرانیان ساکن مینسک پیشتر در مواردی نامه‌های شکایت خطاب به مقامات شوروی ‏نوشته‌اند: به گارباچوف، به شورای عالی اتحاد شوروی، به دفتر حزب کمونیست شوروی، به وزیر ‏امور خارجه، به دفتر مرکزی صلیب سرخ شوروی در مسکو و... اما مسئله‌ی ارز را به‌گمانم باید در ‏سطح محلی حل کرد، و نمی‌دانم چرا به فکرم می‌رسد که نامه‌ای خطاب به رئیس شعبه‌ی روابط ‏بین‌المللی حزب کمونیست بلاروس بنویسم. او که سرگئی برونیکوف ‏Bronikov‏ نام دارد چند بار در ‏جلسه‌های عمومی ما شرکت داشته‌است. شخص معقول و باسوادی به‌نظر می‌رسد.‏

می‌نویسم. به روسی. و توضیح می‌دهم که پناهنده‌ای عضو "حزب برادر" هستم، که سه سال در ‏این جمهوری جان کنده‌ام، کالا و ارزش و محصول صادراتی تولید کرده‌ام، در گرداندن چرخ اقتصاد ‏جمهوری شرکت داشته‌ام، در این مدت کوتاه بیش از هفت هزار روبل درآمد داشته‌ام، اما اکنون که ‏می‌خواهم از این‌جا بروم، نمی‌گذارند که حتی یک دهم از این مقدار را به ارز تبدیل کنم و با خود ‏ببرم.‏

نامه را پاکنویس می‌کنم، توی پاکتی می‌گذارم، و به‌سوی دفتر حزب کمونیست بلاروس می‌روم. در ‏آستانه‌ی همه‌ی ادارات دولتی شوروی صندوق پیشنهاد و شکایت هست. اما هنگامی که شخصی ‏را خطاب می‌کنید، بی‌ادبی بزرگی‌ست که به رسم روسی نام پدر او را نگویید، و من نام پدر ‏برونیکوف را نمی‌دانم. از سربازی که کنار در ورودی دفتر حزب به نگهبانی ایستاده می‌پرسم:‏

‏- ببخشید، شما نام پدری رفیق برونیکوف را می‌دانید؟
و او بی‌درنگ می‌گوید: آندره‌یویچ...‏

با خطی خوش هم در سرلوحه‌ی نامه و هم روی پاکت می‌نویسم "حضور رفیق سرگئی آندره‌یویچ ‏برونیکوف" و پاکت را در صندوق می‌اندازم.‏

هنوز هفته‌ای نگذشته که از اداره‌ی صلیب سرخ احضارم می‌کنند و به اتاق رئیس جمعیت ولادیمیر ‏یوسیفوویچ سموخا ‏Владимир Иосифович Семуха، ‏Semukha‏ می‌برندم. سموخا با دیدنم ‏سخت یکه می‌خورد و صورتش از احساس درد در هم می‌رود. او پیشتر نیز مرا دیده. همین ماهی ‏پیش با علی خاوری در بیمارستان به دیدارم آمد و سفارشم را به رئیس بخش کرد. اما آن بار ‏نیم‌نگاهی بیشتر به‌سویم نیافکند و مرا درست ندید. تازه اکنون می‌بیند که به‌شدت لاغر شده‌ام؛ ‏نصف شده‌ام. پیکری نااستوار در برابر خود می‌بیند که لباس به تنش زار می‌زند. گویی رشته‌ی ‏کلامش را گم کرده و نمی‌داند چه بگوید. گویی فراموش کرده برای چه احضارم کرده. با صورتی ‏دردمند نگاهم می‌کند و به دریغ سر تکان می‌دهد. حتی فراموش می‌کند که بگوید بنشینم. ‏سرانجام به‌خود می‌آید و می‌گوید:‏

‏- گویا به یک جایی نامه نوشته‌اید...‏
‏- آری.‏
‏- مؤثر بود و تصمیم گرفته‌شد که مبلغ ارز به همان میزان سابق برگردد.‏

با خود پوزخند می‌زنم: آخر چرا تفی می‌اندازید که بعد ناچار شوید آن را بلیسید؟ سموخا غمگین و ‏دردمند ادامه می‌دهد:‏

‏- حالا راستی می‌خواهید بروید؟

چنان صورتش را از درد به‌هم کشیده که گویی جایی از تن خود او درد می‌کند. همچنان به دریغ سر ‏تکان می‌دهد. او خود پزشک سرشناسی‌ست. می‌دانم چه فکر می‌کند. دارد به زبان بی‌زبانی ‏می‌گوید: «آخر بدبخت! تو با این بیماری‌ات می‌روی آن‌جا از گرسنگی می‌میری. مگر نمی‌دانی که در ‏غرب همه بیکاراند، همه گرسنه‌اند، هر شامگاه دم کلیساها صف می‌شکند تا کاسه‌ای آش خیراتی ‏بگیرند...» این‌ها تصویری‌ست که رسانه‌های شوروی همه‌روزه از وضع زندگی در "سرمایه‌داری غرب" ‏ترسیم می‌کنند. سر کار، بریگادیرم ساشا و ماسترم گریگوری ایوانوویچ نیز با شنیدن تصمیمم برای ‏رفتن به غرب، شگفت‌زده و ترسان، جدا از هم، می‌گفتند: «تو که این‌جا کار داری. می‌روی آن‌جا ‏بی‌کار می‌شوی. گرسنه می‌مانی. هیچ فکرش را کرده‌ای؟»‏

‏- آری، دارم می‌روم، رفیق سموخا. متشکرم برای خبری که دادید.‏

بگذریم از این‌که کارمندان زیر دست او از بودجه‌ی پناهندگان بالا می‌کشیدند و یکی‌شان نیمی از پول ‏یک سکه‌ی طلای مرا هم خورد، اما دکتر سموخا خود مرد انسان‌دوست و نیکوکاری‌ست. سوابق ‏درخشانی هم در پزشکی و هم در جمعیت صلیب سرخ دارد. پنج سال در مرکز صلیب سرخ جهانی ‏در ژنو کار کرده. زبان‌های انگلیسی، فرانسه، و لهستانی هم بلد است. اما... پیداست که وضع ما را ‏درک نمی‌کند. همچنان با دریغ و درد دارد نگاهم می‌کند که اتاقش را ترک می‌کنم.‏

ماه سپتامبر 1986 است (شهریور 1365). باید زود جنبید تا سنگ تازه‌ای سر راه ما نیانداخته‌اند: ‏باید برگ تصفیه حساب برق گرفت، باید "پول کاغذ دیواری" به حساب شهرداری "یوگو زاپاد" ریخت، ‏باید ویزاهای ترانزیت از کنسولگری‌های لهستان و جمهوری دموکراتیک آلمان گرفت. زود! زود!‏

منبع عکس: ‏http://medvestnik.by/ru/issues/a_1268.html

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏

05 October 2014

نمایشگاه، نوبل، مونیکا

از تزارها تا کمیسرهای خلق

سه سال پیش درباره‌ی نمایشگاه آثار نقاشان روس پیشتاز رئالیسم مردمی در استکهلم نوشتم ‏‏(این‌جا، و این‌جا). اکنون موزه‌ی ملی استکهلم دنباله‌ای بر آن نمایشگاه ترتیب داده‌است، با ‏تابلوهایی به‌وام‌گرفته از موزه‌ی ملی روس در سن‌پترزبورگ، شامل آثاری از دویست سال پیش، تا ‏زمان استالین.‏

نمایشگاه هفته‌ی گذشته گشایش یافت و تا یازدهم ژانویه ادامه دارد. با آن‌چه در خبرهای نمایشگاه ‏می‌بینم، بسیاری از تابلوهایی را که در آلبوم‌های تبلیغاتی شوروی سابق می‌دیدیم و با حسرت ‏تماشا می‌کردیم، به این نمایشگاه آورده‌اند. یکی از آن‌ها همین "دختر در لباس فوتبال" (یا "دختر ‏تی‌شرت‌پوش") اثر الکساندر ساموه‌والوف ‏Aleksandr Samohvalov‏ است که از تماشای آن سیر ‏نمی‌شدم.‏

پس از تماشای نمایشگاه سه سال پیش نوشتم که احساس می‌کردم که دوباره می‌خواهم ‏‏"انقلابی" شوم. به‌گمانم بی‌جا نیست که این بار نیز یکی از فرهنگی‌نویسان روزنامه‌ی سوئدی ‏Dagens Nyheter‏ به نام خانم اینگلا لیند ‏Ingela Lind‏ به بازدیدکنندگان نمایشگاه هشدار می‌دهد که ‏مبادا در دام تبلیغات تابلوها بیافتند!‏

درباره‌ی نمایشگاه: به انگلیسی، و به سوئدی

جایزه‌ی نوبل به که می‌رسد؟

بازار شرط‌بندی درباره‌ی برنده‌ی نوبل ادبیات چون همیشه داغ است، و همان نام‌های آشنای هر ‏ساله را در ردیف‌های نخست پیش‌بینی برندگان می‌توان دید: موراکامی، آسیه جبار، اسماعیل ‏کاداره، آدونیس، سوه‌تلانا آلکسه‌یویچ، فیلیپ راث، و...‏

در پایان این هفته با اعلام نام برنده، خیال همه آسوده می‌شود، جز خیال خود برنده: روزنامه‌ی ‏سوئدی ‏Dagens Nyheter‏ امروز گفت‌وگویی کرده‌است با چهار تن از برندگان پیشین نوبل ادبیات. ‏توماس ترانسترومر سوئدی (برنده‌ی سال 2011) می‌گوید که نشستن روی صندلی چرخدار ‏امتیازی‌ست که او دارد و مردم و نهادها و رسانه‌ها توقع زیادی از او ندارند؛ الفریده یلی‌نک اتریشی (2004) ‏می‌گوید که با شنیدن خبر برنده‌شدنش پیش از هر چیز ترس برش داشت؛ ماریو بارگاس یوسا (2010) می‌گوید ‏که با شنیدن خبر سخت نگران و مضطرب شد؛ و داریو فو (1997) می‌گوید که دست به هر کاری ‏زده‌است تا فراموش کند که این جایزه را برده‌است.‏

مونیکا – 50!‏

زندگی بی‌رحم است و "زمان همه چیز را می‌پوساند". مونیکا بل‌لوچی زیبا هم دوشنبه‌ی گذشته ‏پنجاه‌ساله شد. اما آیا گذر زمان رد پایی بر زیبایی او نیز نهاده‌است؟ آلبومی از عکس‌های او با ‏نوشته‌هایی به‌فارسی درباره‌ی زندگی و نقش‌های او در این نشانی هست.‏

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏

28 September 2014

سفر دوبروونیک

هفته‌ی گذشته با گروهی از دوستان به سفری چندروزه به شهر دوبروونیک در کرواسی رفتیم. پیش ‏از هر چیز باید بگویم که دوبروونیک پاکیزه‌ترین شهری‌ست که در همه‌ی زندگانیم دیده‌ام؛ در سراسر ‏جهان، از اروپا و امریکا و شوروی سابق و ایران و ترکیه و...، و نیز یکی از زیباترین شهرهایی‌ست که ‏دیده‌ام.‏

بی‌جا نیست که شهر را "مروارید دریای آدریاتیک" خوانده‌اند: شهری‌ست زیبا ساخته از سنگ‌های ‏سفید – خاکستری بر دامنه‌های کوهستانی بر کناره‌ی دریای آبی – نیلی – فیروزه‌ای، با بلوط‌های ‏سرسبز. نام شهر در زبان‌های اسلاو گویا به‌معنای "بلوطستان" است.‏

به نوشته‌ی راهنماهای سفر، دیوارها و برج و باروهای گرد هسته‌ی قدیمی دوبروونیک، مانده از ‏سده‌های میانه، از همه‌ی شهرهای مشابه در اروپا سالم‌تر مانده‌است. شاید از همین روست که ‏بخش‌هایی از سریال معروف تلویزیونی ‏Game of Thrones‏ را در این شهر فیلم‌برداری کرده‌اند. ‏تورهای فراوانی برای گردش در جاهای فیلم‌برداری این سریال در شهر ترتیب می‌دهند.‏

شهر پر است از کوچه – پس‌کوچه‌های تنگ و دراز، با پله‌ها و دیوارهای سنگی. کف کوچه‌ها و ‏خیابان اصلی شهر قدیمی با سنگی سفید و نرم فرش شده‌است. این سنگ با تخت کفش رهروان صیقل ‏می‌خورد و نمایی مرمرین به‌خود می‌گیرد. بر کف این کوچه‌ها و خیابان اصلی هیچ زباله‌ای، هیچ ‏چوب کبریت و ته سیگاری، هیچ لکه‌ی آدامسی نیست. جاروکشانی نامرئی پیوسته در حرکت‌اند و ‏هر ذره‌ی آشغال را در جا بر می‌چینند.‏

آب دریای دوبروونیک بلورین‌ترین آبی‌ست که دیده‌ام، حتی صاف‌تر از آب بهرام‌قلعه که در سفرنامه‌ی ‏ترکیه نوشتم. هیچ آشغال، ته سیگار، بطری پلاستیکی، کیسه‌ی پلاستیکی، دسته‌ی جارو، خزه، ‏گل‌ولای، هیچ، هیچ خس و خاشاکی در آب نیست. روی شن‌ها و سنگ‌های ساحل نیز همین‌طور. ‏ساحل شنی و سنگی دیگر جاروکش ندارد. این‌جا مدنیت و احساس مسئولیت خود انسان‌هاست ‏که آب را و ساحل را پاکیزه نگه می‌دارد.‏

هنگامی که در هوای هشت‌درجه‌ای استکهلم بارانی سرد می‌بارید، ما در هوای آفتابی و گرمای 27 ‏درجه‌ی دوبروونیک در دریای بلورین آب‌تنی کردیم. اما یک روزمان را بارانی گرم و شدید شست و با ‏خود برد. همه‌ی روز خانه‌نشین شدیم.‏

این‌جا آب‌تنی کردیم
دوبروونیک انسان‌های خوب و زیبا هم دارد. نمی‌دانم چرا مد "پالپ فیکشن" تازه به آن‌جا رسیده. ‏شاید به مناسبت بیستمین سال تهیه‌ی فیلم؟ دست کم دو خانم را دیدیم که خود را به شکل اوما ‏تورمن در پالپ فیکشن در آورده‌بودند، و به‌نظر من بسیار زیباتر از اصل هم بودند!‏

رستوران کامه‌نیچه ‏Kamenice‏ در شهر قدیمی، نزدیک ‏Rector's Palace‏ کارکنانی مهمان‌نواز و ‏خوشرو، و خوراک دریایی خوب و خوشمزه‌ای دارد. رستوران تاج‌محل (که هیچ ربطی به هندوستان ‏ندارد و خوراک بوسنیایی دارد) شعبه‌ای در شهر قدیمی، و شعبه‌ای زیر هتل لرو ‏Hotel Lero‏ دارد. ‏کارکنان این دومی عصبی، شتاب‌زده و عرق‌ریزان بین میزها می‌دوند، و خوراکی چرب و نامطبوع به ‏مهمانان می‌دهند.‏

کرواسی شراب‌های خوب هم دارد، به‌شرطی که نامشان را بدانید و بشناسید. با آزمون و خطا ‏شراب بسیار عالی ‏Dingac‏ را یافتیم که البته قیمت بالایی هم دارد.‏

با "کارت دوبروونیک" ‏Dubrovnik Card‏ ‏ که در مراکز گردشگری شهر می‌فروشند‏ می‌توان دفعات معینی سوار اتوبوس شد، به رایگان به دیدن ‏چند موزه و گالری رفت، و در برخی رستوران‌ها و فروشگاه‌ها تخفیف گرفت.‏

ما می‌خواستیم با قایق به دیدن سه جزیره برویم. پول پیش هم پرداختیم. اما در آن روز باران و باد ‏شدید نگذاشت که از خانه بیرون برویم.‏

برای بزرگ‌کردن عکس‌ها روی آن‌ها کلیک کنید.‏

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏

22 September 2014

فن وارونه‌ی آقای پرزیدنت

‏«برادر حسین شریعتمداری» باید بیایند و از آقای پرزیدنت انجمن قلم ایران در تبعید درس بگیرند که ‏چگونه می‌توان تاریخ را وارونه کرد و به‌جای پاسخ دادن، طلبکار هم شد.‏

آقای پرزیدنت در نوشته‌ی تازه‌ای با عنوان «ادعا و درس اخلاق یک مترجم – 2» با صغری و کبری ‏چیدن و استنتاجی که دست منطق ارسطویی را هم از پشت می‌بندد، به جای پاسخ دادن به ‏پرسش‌های مشخص، به شخص من و سوابقم حمله کرده‌اند، با صفت "متقلب" دشنامم داده‌اند، و ‏وعده داده‌اند که به‌زودی افشایم خواهند کرد. اما هیچ‌یک از این هتاکی‌ها پاسخ دو پرسش زیر ‏نیست:‏

‏1- چرا یک سوم از کتابی را که «نوشته»ی خود قلمداد می‌کنند و این همه به آن می‌نازند، از ‏ترجمه‌ی من کپی کرده‌اند و به‌نام خود جا زده‌اند؟

‏2- به عنوان عضو انجمن قلم ایران در تبعید و پرزیدنت آن، چگونه از حقوق پایمال‌شده‌ی یک ‏نویسنده (من) در این زمینه دفاع می‌کنند؟

ایشان به‌جای پاسخ، با وارونه کردن سیر رویدادها، مرا متهم می‌کنند که «از ترجمه کسی ‏سوءاستفاده» کرده‌ام! آیا ایشان خیال می‌کنند که کسی هم پیدا می‌شود که فریب این‌گونه ‏شعبده‌بازی‌ها را بخورد؟ با دوستان بسیار خندیدیم به عنوان "بادی‌گارد" احسان طبری نیز که آقای ‏پرزیدنت بر من نهاده‌اند.‏

من نمی‌توانم بر خود هموار کنم که تا جدل‌هایی در سطح حسین شریعتمداری فروغلتم. هر آن‌چه ‏لازم بود، در دو نوشته‌ی پیشین گفته‌ام و همه‌ی سندها را نشان داده‌ام. حقیقت‌جویان خود ‏می‌توانند با خواندن آن نوشته‌ها، مقایسه‌ی متن‌ها، و خواندن «پاسخ»های آقای پرزیدنت به نتایج ‏لازم برسند.‏

اما باید بگویم: بدا به حال نویسندگان ما که پرزیدنت انجمن قلمشان چنین روش‌هایی دارد.‏

روزشمار، برای یادآوری:‏

‏1- انتشار ترجمه و تألیف و اقتباس من با عنوان «ابعاد جهانی یک شاعر» در مجله‌ی «نگاه نو»، ‏اردیبهشت 1381، مطابق آوریل 2002؛

‏2- انتشار ویرایش دوم من از «ابعاد جهانی یک شاعر» در سایت ایران امروز، 27 ژوئیه 2005؛

‏3- کپی شدن خلاصه‌ای پنج‌صفحه‌ای از «ابعاد جهانی یک شاعر»، بریده از سایت ایران امروز، ‏شامل نثر و 4 شعر، از جمله «ماهیگیر ژاپنی» در مقاله‌ی آقای پرزیدنت در مجله «نگاه»، دفتر ‏هجدهم، ماه مه 2006، و اعتراف مکتوب ایشان به کپی کردن آن از مجله‌ی «نگاه نو» بدون آوردن ‏نام نویسنده (من) در بخش توضیحات مقاله، و ایجاد این توهم در خواننده که متن «نگاه نو» کار خود ‏ایشان بوده؛

‏4- انتشار ویرایش سوم من از «ابعاد جهانی یک شاعر» با مراجعه به منابع ترکی و متن اصلی ‏شعرهای ناظم حکمت و تصحیحات بسیار و نقل متن کامل و ترکی شعرهای مورد استفاده‌ی رادی ‏فیش در انتهای ویراست تازه، شامل متن کامل شعر «ماهیگیر ژاپنی» به ترکی (در صفحه‌ی 11)، 3 ‏ژوئن 2012؛

‏5- انتشار کتاب «ناظم حکمت شاعر کمونیست همیشه زنده!» به "نویسندگی" آقای پرزیدنت، که ‏یک سوم آن کپی از همان ویراست دوم «ابعاد جهانی یک شاعر» است (متن 2005 ایران امروز)، ‏با اعتراف نویسنده در بخش توضیحات کتاب بر این که بخشی نامعلوم از کتاب از مجله‌ی «نگاه نو» ‏برداشته شده، بدون آوردن نام پدیدآورنده‌ی متن مجله‌ی «نگاه نو» (من)، ژوئن 2012 (و نه ژوئن 2003 که ‏نویسنده در یکی از "پاسخ"های خود ادعا کرده‌اند)؛

‏6- انتشار تکه‌ای از نثر و تکه‌ای از شعر «ماهیگیر ژاپنی» که از «ابعاد جهانی یک شاعر» برداشته ‏شده، به‌نام آقای پرزیدنت، در دفتر بیستم کانون نویسندگان ایران در تبعید، اوت 2014؛

‏7- اعتراض من به کپی برداری از ترجمه‌ام، با عنوان «اخلاق بریدن و چسباندن»؛

‏8- "پاسخ" آقای پرزیدنت به اعتراض من با عنوان «ادعا و درس اخلاق یک مترجم»؛

‏9- پاسخ من به ادعاهای ایشان و نشان دادن اسناد کپی برداری‌شان، با عنوان «خودافشاگری ‏آقای پرزیدنت»؛

‏10- هتاکی‌های آقای پرزیدنت به‌جای پاسخ، دشنام دادن به من، و فن وارونه زدن، با عنوان «ادعا و ‏درس اخلاق یک مترجم – 2»، و معرفی دیرهنگام متن کامل «ماهیگیر ژاپنی» (که من دو سال پیش ‏در ویرایش سومم آورده‌ام).‏

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏

11 September 2014

خودافشاگری آقای پرزیدنت

در نوشته‌ام «اخلاق بریدن و چسباندن» از گسترش پدیده‌ای زشت سخن گفتم و خیال کردم ‏که حرفم را به‌روشنی زده‌ام و حجت تمام کرده‌ام. پس گوشه‌ای نشستم و سر در کار خود بردم. ‏اما همچنان که در پست پیشین نشان دادم "پاسخی" آمد که نخست نخواستم کاری به آن ‏داشته‌باشم. سپس با اصرار دوستان رفتم و نگاه کردم و کشف کردم که کار بیش از این‌ها بیخ دارد:‏

آقای پرزیدنت انجمن قلم ایران در تبعید نه فقط یک شعر و بریده‌ای از نثر، که پنج صفحه از یک ‏مقاله‌شان، و هفده صفحه یا یک سوم کتابی که به عنوان «نویسنده» منتشر کرده‌اند، ترجمه‌ی من ‏است! در این نشانی ‏بخوانید (دوستان پشت سد در این نشانی).‏

من "پاسخ" آقای پرزیدنت را با لینک دادن در وبلاگم در دسترس خوانندگانم گذاشتم. حال ببینیم آیا ‏آقای پرزیدنت هم در فیس‌بوکشان یا در جایی دیگر به «خودافشاگری آقای پرزیدنت» لینک می‌دهند، ‏یا نه.‏

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏

07 September 2014

پاسخ «پرزیدنت»‏

برای خنده هم که شده "پاسخ" آقای «پرزیدنت» انجمن قلم (پن) ایران در تبعید را به «اخلاق بریدن ‏و چسباندن» در این نشانی بخوانید. من اهل بگومگو نیستم و داوری را به وجدان‌های بیدار ‏می‌سپارم.‏

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏

31 August 2014

از جهان خاکستری - ‏؟

دوستان گرامی که «از جهان خاکستری» را دنبال می‌کنید! سرگرم نوشتن بخش‌های پایانی و ‏هیجان‌انگیز آن هستم. این کار مدتی وقت می‌برد.‏

این بار دعوتتان می‌کنم که در این نشانی نوشته‌ای را از گزارشگر روزنامه‌ی "عصر ایران" (داخل) ‏بخوانید، که موضوع آن چندان بی‌ربط با بخش شماره 106 نیست.‏

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏

25 August 2014

اخلاق بریدن و چسباندن

‏«پرزیدنت» انجمن قلم (پن) ایران در تبعید، یعنی مقامی که قرار است از شرافت قلم و حقوق و ‏حیثیت نویسندگان سراسر جهان دفاع کند، تکه‌ای از یک ترجمه‌ی مرا برداشته، به چیزهای دیگری ‏چسبانده و به نام ترجمه‌ی خود جا زده‌است. در این نشانی بخوانید.‏

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏

24 August 2014

دفتر کانون نویسندگان ایران در تبعید

دفتر بیستم کانون نویسندگان ایران در تبعید منتشر شد. در این دفتر، اگر اشتباه نکنم، برای نخستین ‏بار در تاریخ کانون نویسندگان ایران، کاری تازه، انقلابی، و ستودنی صورت گرفته‌است: نوشته‌هایی ‏به زبان‌های بلوچی، عربی، ترکی آذربایجانی، ترکمنی، کردی، و گیلکی نیز در کنار نوشته‌های ‏فارسی در آن هست.‏

ویراستار این شماره، اسد سیف، در "چند نکته"ی خود از جمله می‌نویسد: «زبان نیز هم‌چون انسان ‏مردنی‌ست. به ادعای سازمان یونسکو هر سال به‌طور متوسط ده زبان نابود می‌شوند. هم‌اکنون ‏بیش از حدود شش هزار زبان زنده‌ی دنیا در خطر مرگ قرار دارند. این روند سیر صعودی دارد و اگر به ‏این‌سان پیش برود، تا پنج قرن آینده جز چند زبان بر کره زمین نخواهند بود.‏

در این شکی نیست که اگر زبان واحدی بر جهان حاکم می‌بود، رابطه‌ها سریع‌تر و راحت‌تر صورت ‏می‌گرفت. این پدیده را هم‌اکنون شرکت‌های فراملیتی به‌کار می‌بندند و زبان انگلیسی را به اجبار به ‏عنوان زبان رابطه برگزیده‌اند.‏

در عرصه‌ی جامعه اما موضوع فرق می‌کند. مرگ هر زبان همانا پایان تاریخ شفاهی گروهی است ‏که به آن زبان سخن می‌گفتند. یعنی این که دیگر به این زبان هیچ واقعیتی از هستی بیان ‏نمی‌شود.‏

از عمر متوسط زبان‌ها اطلاع ندارم ولی می‌دانم که می‌توان با سرکوب یک زبان مرگ آن را تسریع ‏کرد و یا با حمایت از زبانی نزار، آن را شکوفا کرد. تجربه زبان عبری در کشور اسرائیل و زبان مائوری ‏در کشور نیوزیلند را در این رابطه می‌توان نمونه‌های موفق به‌شمار آورد.‏

یونسکو در حال حاضر تنها سازمانی است که برای نجات زبان‌ها اقداماتی به عمل آورده، ‏رهنمودهایی به جامعه جهانی ارائه می‌دارد. ضرورت سه‌زبانه بودن که زبان مادری و زبان بین‌المللی ‏در آن ارجحیت دارند، از پیشنهادهای این سازمان است در حفظ و ارتقاء زبان‌ها.‏

در کنار سازمان یونسکو، نویسندگان یعنی کسانی که با واژگان سروکار دارند، بزرگ‌ترین حامی زبان ‏هستند. دولت‌های اقتدارگرا با سیاسی کردن مسأله زبان، به ممنوعیت آن رأی می‌دهند، چنان‌چه ‏جمهوری اسلامی هم‌چون رژیم پیشین زبان‌های داخل کشور را در محدودیتی کُشنده قرار ‏داده‌است. زبانی که در آن بازآفرینی صورت نگیرد، از زایایی خویش تهی می‌گردد. زبان‌های داخل ‏کشور چنین وضعیتی را تجربه می‌کنند.‏

کانون نویسندگان ایران در منشور خویش "رشد و شکوفایی زبان‌های متنوع کشور را از ارکان اعتلای ‏فرهنگی و پیوند و تفاهم مردم ایران می‌داند" و در این رابطه، مخالف "هرگونه تبعیض و حذف در ‏عرصه‌های چاپ و نشر و پخش آثار به همه زبان‌های موجود" است.‏

پذیرش این اصل حاصل سال‌ها بحث و گفت‌وگو بود. به‌کار گرفتن آن اما امکان می‌طلبد. چنین ‏امکانی اگرچه برای همکاران ما در داخل کشور ناممکن است، اقدام آن در خارج کشور، فکر می‌کنم، ‏پاسخی باشد به یک نیاز مبرم. دفاع از شکوفایی زبان‌های داخل کشور وظیفه ماست و ما هر یک ‏به شکلی در مرگ و یا تضعیف این زبان‌ها می‌توانیم نقش داشته‌باشیم.»‏

نوشته‌ی ترکی آذربایجانی به قلم من است، با عنوان "سارا باجی"، که فارسی آن هم همان‌جا درج ‏شده‌است.‏

دیگر همکاران این شماره به شرح زیر است:‏

نعمت آزرم، عسگر آهنین، محمد ارکون، مهدی استعدادی شاد، رضا اغنمی، رولان بارت، سیاگزار ‏برلیان، عبدالقادر بلوچ، فرامرز پورنوروز، فریدون تنکابنی، ملیحه تیره‌گُل، محمد جواهرکلام، شالاو ‏حه‌بیبه، حسن حسام، محسن حسام، ناظم حکمت، منصور خاکسار، نسیم خاکسار، هادی ‏خرسندی، اسماعیل خویی، محمد خلیلی، حسین دولت‌آبادی، محمد ربوبی، بهرام رحمانی، عباس سماکار، اسد ‏سیف، س. سیفی، آندره سینیاوسکی، شهلا شفیق، بهروز شیدا، هاشم صالح، جواد طالعی، ‏یوسف عزیزی بنی‌طرف، فهیمه فرسایی، محمدرضا فشاهی، زیبا کرباسی، گیل‌آوایی، وریا مظهر، ‏نجمه موسوی (پیمبری)، ناصر مهاجر، مجید میرزایی، علی میرکازهی، مجید نفیسی، مسعود ‏نقره‌کار، مسعود مولازاده، باقر مؤمنی، ابراهیم هرندی.‏

این دفتر را از کتابفروشی‌های ایرانی شهرتان، و از کتابخانه‌های عمومی سراغ بگیرید، یا در سایت ‏انتشارات فروغ آلمان (کلن) در این نشانی سفارش دهید.‏

Read More...دنباله (کلیک کنید)‏