کیانوری از اتحاد شوروی اسلحه می‌خواست – بخش سوم
هشتادسالگی حزب توده ایران
و اینک متن کامل اسناد مربوط به درخواست کیانوری و پاسخ شورویها:
متن کامل نامه‌ی نورالدین کیانوری دبیر اول کمیته مرکزی حزب توده ایران خطاب به کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی:
ترجمه شده از فارسی به روسی، و سپس از روسی به انگلیسی، و اکنون از انگلیسی به فارسی
کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی
رفقای گرامی
از آن‌جایی که اوضاع در ایران به‌شدت متشنج است، نمی‌توان امکان بغرنج‌تر شدن اوضاع و شدت یافتن رویارویی‌های داخلی را نادیده گرفت. چنین روندی به نوبه‌ی خود می‌تواند به زد و خورد مسلحانه میان طرفداران مترقی اصلاحات انقلابی و افراطیون راست ضدانقلابی منجر شود. در این صورت در شرایط معینی جنگ داخلی رخ خواهد داد. با در نظر گرفتن امکان چنین روندی از رویدادها، برای حزب ما بسیار مهم است که هم اکنون، که حیات سیاسی در ایران [هنوز] بر پایه‌ی آزادی دموکراتیک استوار است، برای آن آمادگی کسب کند. در حال حاضر آن‌چه برای ما در درجه‌ی اول اهمیت قرار دارد عبارت است از ذخیره‌ی تسلیحات. ما مقدار کمی اسلحه ذخیره کرده‌ایم و معتقدیم که لازم است اقداماتی برای تهیه‌ی ذخایر بزرگ‌تری از تسلیحات انجام دهیم. خرید اسلحه در ایران ممکن است، اما این کار هزینه‌های سرسام‌آوری دارد. ما از شما خواهشمندیم که به هر طریق ممکن ما را یاری کنید که این موضوع را بررسی کنیم و بر اساس تصمیم مناسبی عمل کنیم.
با درودهای گرم و رفیقانه
کمیته مرکزی حزب توده ایران
دبیر اول: کیانوری
اول اوت ۱۹۷۹ [۱۰ مرداد ۱۳۵۸]
مترجم فارسی به روسی: و. میلنیکوف
منبع سند انگلیسی:
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/134567
در پی این نامه، وادیم زاگلادین معاون شعبه‌ی امور بین‌المللی حزب کمونیست اتحاد شوروی، در ۲۷ اوت [۵ شهریور ۱۳۵۸] در نامه‌ای «به کلی سری» موضوع را به ک.گ.ب. و ستاد کل نیروهای مسلح ارجاع می‌دهد، و می‌نویسد:
«[...] انگیره‌ی رفقای ایرانی ما از این درخواست عبارت است از آماده‌سازی اعضای حزب توده ایران [دست‌نویس: برای دفاع از خود] در صورت [دست‌نویس: حمله‌ی مسلحانه] مرتجعان ایران بر ضد سازمان‌های چپ.[...]»
منبع سند انگلیسی:
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/134566
متن قرار دبیرخانه کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی به تاریخ ۳۰ اوت ۱۹۷۹ برای بررسی درخواست کیانوری:
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/134565
یک سال بعد یوری آندروپوف و باریس پاناماریوف گزارش می‌دهند:
با اهمیت ویژه
کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی
درباره‌ی درخواست دبیر اول حزب توده ایران رفیق نورالدین کیانوری
«در اجرای قرار [شماره...] دبیرخانه‌ی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی به تاریخ ۳۰ اوت ۱۹۷۹، گزارش می‌دهیم که برای روشن‌تر و مشخص‌تر کردن درخواست حزب توده ایران برای تحویل تسلیحات به ایشان، موضوع را با رفیق کیانوری دبیر اول کمیته مرکزی آن حزب به هنگام حضور وی در مسکو در ژوئن امسال [۱۹۸۰] به مذاکره گذاشتیم.
رفیق کیانوری اعلام داشت که حزب توده ایران بر پایه‌ی تحلیل دگرگونی محتمل در اوضاع ایران، این احتمال را منتفی نمی‌داند که اوضاعی پیش بیاید که یگان‌هایی از حزب، که هم‌اکنون مخفی هستند، ناگزیر به اقدام مسلحانه شوند. حزب لازم می‌داند که برای آن حالت ذخایری از چهار نوع اصلی تسلیحات داشته‌باشد: سلاح‌های کمری، تفنگ‌های خودکار (از شوروی از تولیدات غیر شوروی)، نارنجک‌انداز، و نارنجک، بالغ بر چند هزار قبضه.
در نظر است که این تسلیحات در مکان‌هایی انبار شوند که در داخل ایران انتخاب خواهند شد.
درباره‌ی چگونگی تحویل این مقدار اسلحه به ایران، رفیق کیانوری هیچ پیشنهاد مشخصی ارائه نداد و تصمیم در این باره را به طرف شوروی واگذار کرد. به نظر او می‌توان راه‌های گوناگون تحویل تسلیحات از طریق دریای خزر، از هوا، یا زمینی در منطقه‌ی مرزی افغانستان و ایران را بررسی کرد.
رفیق کیانوری تأکید کرد که در حال حاضر حزب توده ایران هنوز شرایط لازم را برای تحویل امن و توزیع اطمینان‌بخش سلاح‌ها فراهم نکرده است و راه‌های اجرای این اقدامات را جست‌وجو خواهد کرد.
با در نظر گرفتن خصلت سیاسی و حاد موضوع، و همچنین شرایط موجود در کشور و وضعیت خود حزب توده ایران و تمامی نیروهای چپ به طور کلی، پیشنهاد می‌شود که در صورت امکان درخواست رفیق کیانوری بیشتر مورد مطالعه قرار گیرد و قدری دیرتر باز بررسی شود.»
لطفاً موافقت خود را اعلام دارید.
امضا: یو. آندروپوف
امضا: ب. پاناماریوف
۶ ژوییه ۱۹۸۰[۱۵ تیر ۱۳۵۹]
نشانی سند انگلیسی:
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/134568
متن اصلی و روسی و کاغذی این اسناد را دکتر رهام الوندی استادیار تاریخ بین‌المللی در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن، در محل نگهداری آن‌ها در بایگانی دولتی تاریخ معاصر روسیه یافته، کپی کرده، و در اختیار «مرکز ویلسون» امریکا قرار داده‌است. مترجمان مرکز ویلسون آن‌ها را به انگلیسی ترجمه کرده‌اند و به شکل دیجیتال در اختیار همگان گذاشته‌اند.
جزئیات تک‌تک اسناد در لینک‌های حاشیه‌های هر سند درج شده‌است.
بخش نخست این نوشته در این نشانی، و بخش دوم در این نشانی
