بدرود یکی از بهترین بازیگران سوئد

Ajö Per Oscarsson, en av mina absolut största favoriter!‎

Jag vet inte varför folk har sett ett samband mellan bästa konstnärskap och djävulen, eller varifrån ‎uttrycket ”djävulskt bra” kommer. I min ungdom läste jag att det fanns folk som kunde svära att de ‎hade sett självaste djävulen stå på scenen bredvid Niccolo Paganini och hålla i hans händer medan ‎han spelade violin: Han var ju så ”djävulskt bra” i att spela violin så att en och annan svaghjärtad dam ‎kunde svimma av av att höra hans lek med stråkar.

I brist på förmågan att beskriva din storhet i skådespeleri, Per Oscarsson, hittar jag inget bättre sätt: ‎Jag erkänner att har tänkt i samma banor och har fått för mig att ha sett något ”djävulskt” i din blick, ‎och nästan alltid har tänkt på att djävulen måste ha varit närvarande där någonstans på scenen eller ‎bakom kulisserna när du spelade: Du var ju så ”djävulskt bra”. Synd. Synd att sådana konstnärer som ‎du måste gå bort. Och jag förstår bara inte varför just du, och en annan av mina älskade favoriter, ‎Monica Zetterlund, måste brinna i lågor? Varför?‎

Det känns ett stort tomrum efter sådana som du, Monica, och Pete Postlethwaite som gick bort några ‎dagar efter dig. Men…, men ha det bara bra ni! ‎‏(متن فارسی در ادامه)‏

بدرود یکی از بهترین بازیگران سوئدی مورد علاقه‌ی من، پر اسکارشون (این پر مانند پر پرنده، منتها با زبری دو بار ‏طولانی‌تر تلفظ می‌شود). کلبه‌ی چوبی او، 83 ساله، و همسر 67 ساله‌اش یک شب مانده به سال نو در ‏شعله‌های آتش سوخت و سرانجام به‌تازگی اعلام شد که خاکسترهای یافت شده متعلق به پر اسکارشون و ‏همسر اوست. خبر را این‌جا بخوانید (به انگلیسی).‏

پر اسکارشون در فیلم‌های سه‌گانه‌ی هزاره ‏Millennium‏ (یا The girl who played with fire) نقش قیم سالاندر را بازی می‌کند و در خانه‌‌ی ‏سالمندان زندگی می‌کند. ببینید این سه‌گانه را!‏

نمی‌دانم چرا و چه‌گونه و از کجا مردم ارتباطی میان هنرنمایی استادانه و جناب شیطان دیده‌اند. گاه پیش می‌آید ‏که سوئدی‌های غیرمذهبی خوبی ِ یک اجرا یا اثر هنری را با صفت شیطانی بودن توصیف می‌کنند: "به‌طرزی ‏شیطانی خوب بود". در نوجوانی خوانده‌بودم که نیکولو پاگانی‌نی ویولونیست اعجوبه‌ی ایتالیایی آن‌چنان خوب ‏می‌نواخت که کسانی ادعا می‌کردند که به چشم خود دیده‌اند که شخص شیطان روی صحنه کنار او ایستاده و ‏دستش را هنگام کشیدن آرشه گرفته‌است: او آن‌چنان "به‌طرزی شیطانی خوب" می‌نواخت که برخی خانم‌های ‏نازک‌دل با شنیدن بازی او با تارهای ویولون غش می‌کردند.‏

ناتوان از توصیف عظمت بازیگری پر اسکارشون راهی نمی‌یابم جز آن‌که اعتراف کنم که بارها هنگام تماشای ‏نقش‌آفرینی‌های او جرقه‌ای شیطانی در نگاهش دیده‌ام و اغلب خیال کرده‌ام که هنگام نقش‌آفرینی او شیطان ‏باید جایی همان حوالی روی صحنه یا پشت پرده حضور داشته‌باشد: او این قدر "شیطانی خوب" بازی می‌کرد. ‏دریغ و درد. دریغ و درد که هنرمندانی چون او باید از میان ما بروند. و من در شگفتم که چرا، چرا درست پر ‏اسکارشون، و هنرمند سوئدی دوست‌داشتنی دیگرم مونیکا سترلوند (آری، هم‌نام با عشق من بل‌لوچی!) باید در ‏شعله‌های آتش جان بسپارند؟ چرا؟

یاد پر اسکارشون گرامی باد.‏

اما چه باک که هنوز یک بازیگر "شیطانی" دیگر در میان نقش‌آفرینان سوئدی برایم مانده‌است: ماکس فون سیدو ‏Max von Sydow، که هنگام بازی در فیلم "هامسون" فقط نقش یک جلد را برای شیطان بازی می‌کند: این ‏قدر "شیطانی" خوب بازی می‌کند. امیدوارم که پیش از آن‌که او نیز در آتش کلبه‌ای بسوزد، برای گرفتن جایزه‌ای ‏بزرگ، درباره‌اش بنویسم. او در فیلم‌های بی‌شماری و از جمله در فیلم‌های جیمزباندی بازی کرده‌است، و هنوز در 82 سالگی بازی می‌کند.