بیست و چند سال پیش، هنگامی که فیلم "نام گل سرخ" را در تلویزیون سوئد دیدم، هنوز با نام اکو آشنا نبودم و این فیلم بود که با نام او آشنایم کرد. فیلم را بارهای بی‌شماری دیده‌ام و هنوز از آن سیر نشده‌ام. دو سال پیش نوشتم که نقش رئیس دیر، راهب "برادر یورگه"، و قیافه و طرز فکرش مرا به یاد آیت‌الله خمینی می‌اندازد که گریه را برای مردم ایران تجویز می‌کرد، و نیز همه‌ی انواع سانسورهای اسلامی و ایدئولوژیک را به یادم می‌آورد. نقش شیخ صادق خلخالی هم در این فیلم هست، در قالب برناردو گویی رئیس خوفناک دادگاه تفتیش عقاید. همواره در طول دیدن بسیاری از صحنه‌های فیلم، به‌ویژه با دیدن سوختن کتابخانه و سرگشتگی و درماندگی "برادر ویلیام" (شون کانری) در انتخاب و نجات ارزشمندترین کتاب‌هایی که می‌شناسد و طعمه‌ی آتش می‌شوند، سراپا می‌لرزم – نه در درون: هم در درون و هم در بیرون، و اشکم سرازیر می‌شود!
"برادر یورگه" با خنده و خندیدین سخت مخالف است و آیه‌ی مورد علاقه‌ی او این است: «انسان هر چه بیشتر حکمت می‌آموزد غمگین‌تر می‌شود و هر چه بیشتر دانش می‌اندوزد، افسرده‌تر می‌گردد» (انجیل، باب جامعه، بخش 1، آیه‌ی 18). این آیه را احسان طبری در وصف حال خود یافته‌بود و به بیانی موجزتر چنین تکرار می‌کرد: «در خِرَدِ بسیار، رنج ِ بسیار است.»
دوازده سال پیش اومبرتو اکو برای تبلیغ تازه‌ترین رمانش به‌نام "مشعل جادویی ملکه لوآنا"، که تا حدودی داستان زندگی خود اوست، به سوئد آمده‌بود. دوستی مدتی طولانی فداکارانه در صف ایستاد، و یک نسخه‌ی امضاشده‌ی ترجمه‌سوئدی این کتاب اکو را برایم به هدیه آورد. بسیار سپاسگزارم از او.
اکو معروفیت "نام گل سرخ" را لعنت می‌کرد و خود "آونگ فوکو" را بهترین اثرش می‌دانست. اما برخی کارشناسان "گورستان پراگ" را بهترین اثر او می‌دانند. باید پیدایش کنم و بخوانم.
اکو منتقد سرسخت گسترش فساد در جامعه‌ی ایتالیا و دشمن آشتی‌ناپذیر امثال برلوسکونی بود.
یادش گرامی!
راستی، بازیگر نقش "برادر یورگه" فیودور شالیاپین (پسر) (1992-1905) Feodor Chaliapin Jr. نام دارد. پدر او، با همین نام (1938-1873)، بزرگترین خواننده‌ی اپرا با صدای باس در دوران خود بود. چیزی از صدای بم او به پسر نیز رسیده‌بود. بازیگر نقش "خلخالی"، ف. موری آبراهام F. Murray Abraham برای بازیگری در نقش سالیری در فیلم آمادئوس جایزه‌ی اسکار گرفت. او 8 جایزه‌ی دیگر نیز برده‌است.
ترانه‌ی "قایقرانان ولگا" با صدای فیودور شالیاپین (پدر)، در این نشانی.
No comments:
Post a Comment